Fundamenty szkoły „czynu legionowego” w Pleśnej

Jedynie czyn ma znaczenie… (J. Piłsudski)

Okres międzywojenny to czas silnego „kultu legionowego”. Na cmentarzu legionistów w Łowczówku już wtedy, w listopadzie i grudniu, odbywały się manifestacje patriotyczne, a harcerze i  żołnierze jednostek stacjonujących w Tarnowie często cmentarz odwiedzali. Wieś Pleśna uznawana była za miejsce, w którym szczególnie należałoby kultywować pamięć o bohaterach spod Łowczówka.  Dlatego też w 1936 roku mieszkańcy Pleśnej zainicjowali budowę nowego – niezwykle nowoczesnego –  murowanego budynku szkoły, w której znaleźć się miały: siedem sal lekcyjnych, kancelaria, sala do ćwiczeń gimnastycznych, świetlica z kuchnią, szatnie i niewielka aula. Szkoła w swym założeniu miała być również pomnikiem „czynu legionowego”, a jej uczniowie w sposób szczególny mieli kultywować pamięć o walkach Legionów Polskich. Zaczęto zatem zbierać fundusze na ten cel. Jedną z podjętych inicjatyw było rozprowadzanie cegiełek, m.in. z wizerunkiem Józefa Piłsudskiego.
Prace budowlane rozpoczęto dopiero w 1939 roku i do momentu wybuchu II wojny światowej udało się zalać fundamenty szkoły oraz częściowo strop. Okres okupacji uniemożliwił działania, a w latach powojennych teren ten przeszedł na własność Skarbu Państwa. Na wykonanych fundamentach zbudowano obiekt usługowy, gdzie prócz sklepu mieści się restauracja „Rotunda”. Obecnie budynek jest wyremontowany, znacznie zmodernizowany i w dalszym ciągu służy mieszkańcom jako obiekt usługowy.
Z kolei nowy murowany budynek szkoły zbudowano dopiero w latach 1958-1960. A pamięć po bohaterskich czynach legionistów spod Łowczówka upamiętniona została w Pleśnej dopiero w 2004 roku, kiedy to miejscowe gimnazjum przyjęło imię Bohaterów Bitwy pod Łowczówkiem.